Letadi la Zika (leo gape le bitšwago bolwetši bja baerase ya Zika) ke bolwetši bja go bakwa ke baerase ya Zika.[1] Dikgetsi tše dintši ga di na dišupo, eupša ge di le gona gantši di ba magareng gomme di swana le tša letadi la dengue.[1][2] Dišupo di ka akaretša letadi, mahlo a go hwibila, bohloko bja lelokollo, go opšwa ke hlogo, le dišwana tša maculopapular .[1][3][4]Ka kakaretšo dišupo di ka bonagala sebaka sa ka fase ga matšatši a šupa. [3] Ga se nke bo bake dipego tša mahu dikgatong tša mathomo tša phetelo.[2] Phetelo e tswalanywa le Guillain–Barré syndrome (GBS).[2]

Letadi la Zika
Letadi la ZikaDišwana ka nako ya phetelo ya letadi la Zika
Letadi la ZikaDišwana ka nako ya phetelo ya letadi la Zika
Dišwana ka nako ya phetelo ya letadi la Zika
Tlhopho le didirišwa tša ka ntle
ICD/CIM-10U06.9, code change from 21 December 2015 U06.9, code change from 21 December 2015
ICD/CIM-9066.3 066.3
DiseasesDB36480
MedlinePlus007666
MeSHD000071243

Letadi la Zika gantši le phatlalatšwa ka go longwa ke menang ya mohuta wa Aedes.[3] Gape e ka ba ya fetelwa ka thobalano go tšwa go monna go ya go balekani ba gagwe ba thobalano gape e ka fetetšwa kudu ka phatlalalo ka go fana ka madi.[5][3] Diphetelo go basadi bao ba imilego di ka fetela ngwana gomme di ka baka hlokofalo ya ngwana ka mpeng le microcephaly.[1][6] Diphekolo di dirwa ka diteko tša madi, moroto, goba mare go lekola go ba gona ga baerase ya Zika ya RNA ge motho a lwala.[1][3]

Thibelo e akaretša phokotšo ya go longwa ke menang mafelong ao bolwetši bo tšwelelago le tirišo ya maleba ya dikhontomo. [3][5] Maitekelo a go thibela go longwa a akaretša tšhomišo ya dikoba menang, go khupetša mmele ka moka ka diaparo, dinete tša menang, le phedišo ya meetse a go ema sebaka moo menang e tswalago gona. [1] Ga go na kentie dirišwago.[3] Bašomi ba tša maphelo ba eletša gore basadi bao ba lego mafelong ao a amegilwego ke 2015–16 go wa ga Zika ba gopole go se ime gomme bao ba imilego ba se ke ba etela dinaga tšeo. [3][7] Mola go se nago kalafi e itšeng, paracetamol (acetaminophen) e ka thuša ka dišupo.[3] Go robatšwa bookelong gantši ga go hlokege.[2]

Baerase yeo e bakago bolwetši e ile ya aroganywa la mathomo ka 1947.[8] Go ngwala ga go wa la mathomo ga bolwetši magareng ga batho go tšweletše ka 2007 ka Federated States ya Micronesia. Bolwetši bo be bo tšwelela dileteng tše masomepedi tša Amerika.[3] Gape go tsebega bo tšwelela gape ka Afrika, Asia, le Pacifiki.[1] Ka lebaka la go wa ga bolwetši go go thomilego ka Brazil ka 2015, ba Mokgatlo wa Maphelo wa Lefase ba bo begile bjalo ka Public Health Emergency of International Concern ka Febereware 2016.[9]

Ditšhupetšo lokiša

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 "Zika virus". World Health Organization. January 2016. Retrieved 3 February 2016.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 "Factsheet for health professionals". Zika virus infection. European Centre for Disease Prevention and Control. Retrieved 22 December 2015.
  3. 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 Chen, Lin H.; Hamer, Davidson H. (2016). "Zika Virus: Rapid Spread in the Western Hemisphere". Annals of Internal Medicine. doi:10.7326/M16-0150. ISSN 0003-4819.
  4. Musso, D.; Nilles, E.J.; Cao-Lormeau, V.-M. (2014). "Rapid spread of emerging Zika virus in the Pacific area". Clinical Microbiology and Infection. 20 (10): O595–6. doi:10.1111/1469-0691.12707. PMID 24909208.
  5. 5.0 5.1 Oster, Alexandra M.; Russell, Kate; Stryker, Jo Ellen; Friedman, Allison; Kachur, Rachel E.; Petersen, Emily E.; Jamieson, Denise J.; Cohn, Amanda C.; Brooks, John T. (1 April 2016). "Update: Interim Guidance for Prevention of Sexual Transmission of Zika Virus — United States, 2016". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 65 (12): 323–325. doi:10.15585/mmwr.mm6512e3. PMID 27032078.
  6. Chan, Jasper F.W.; Choi, Garnet K.Y.; Yip, Cyril C.Y.; et al. (2016). "Zika fever and congenital Zika syndrome: An unexpected emerging arboviral disease". Journal of Infection. doi:10.1016/j.jinf.2016.02.011. ISSN 0163-4453. PMID 26940504.
  7. "Brazil warns against pregnancy due to spreading virus". CNN. 24 December 2015. Retrieved 24 December 2015.
  8. Olson, Ken E.; Haddow, Andrew D.; Schuh, Amy J.; et al. (2012). "Genetic Characterization of Zika Virus Strains: Geographic Expansion of the Asian Lineage". PLoS Neglected Tropical Diseases. 6 (2): e1477. doi:10.1371/journal.pntd.0001477. ISSN 1935-2735. PMC 3289602. PMID 22389730.
  9. "WHO Director-General summarizes the outcome of the Emergency Committee regarding clusters of microcephaly and Guillain-Barré syndrome". Media Centre. World Health Organization. 1 February 2016. Retrieved 3 February 2016.